ვემსგავსოთ ქრისტეს მოწაფეებს


აღდგომას მართლმადიდებელ ქრისტიანთა ქცევისათვის


ძველი ქრისტიანები აღდგომის ბრწყინვალე დღესასწაულის განმავლობაში ყოველდღიურად იკრიბებოდნენ საზოგადო მსახურებისათვის. პირველ ქრისტიანთა ღვთისმოსაობის შესაბამისად VI მსოფლიო საეკლესიო კრებაზე მორწმუნეთათვის დაადგინეს: „უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტეს აღდგომის ბრწყინვალე დღიდან კვირაცხოვლობამდე (თომას კვირამდე) მთელი ბრწყინვალე შვიდეულის განმავლობაში მორწმუნენი ყველა ტაძარში განუწყვეტლივ უნდა გალობდნენ, იხარებდნენ და ზეიმობდნენ ქრისტეში, საღვთო წერილს კითხულობდნენ და წმიდა საიდუმლოებებით ტკბებოდნენ. ამრიგად ქრისტესთან ერთად ჩვენც აღვდგებით და ავმაღლდებით. ამის გამო აღნიშნულ დღეებში არამც და არამც არ ტარდება დოღი და სხვა სახალხო სანახაობები“.

ძველი ქრისტიანები აღდგომის ბრწყინვალე დღესასწაულს განამშვენებდნენ ღვთივსათნო საქმეებით, მოწყალებითა და ქველმოქმედებით. უფლის მიბაძვით, რომელმაც თავისი აღდგომით ცოდვისა და სიკვდილის ბორკილებიდან გამოგვიხსნა, ღვთისმოშიში მეფეები აღდგომის დღეებში საპყრობილის კარებს ხსნიდნენ და ტყვეებს შეუნდობდნენ (მაგრამ არა სისხლის სამართლის დამნაშავეებს). უბრალო ქრისტიანები ამ დღეებში შეეწეოდნენ ღატაკებსა და უპოვართ. აღდგომის დღეს ნაკურთხ საჭმელს ღარიბებს ურიგებდნენ და ამით მათ ბრწყინვალე დღესასწაულის მონაწილეთ ხდიდნენ. ძველი წმიდა ჩვეულება, რომელიც ღვთისმოშიშმა ქრისტიანებმა დღემდე შემოინახეს, იმაში მდგომარეობს, რომ მთელი ბრწყინვალე შვიდეულის განმავლობაში არცერთი საეკლესიო მსახურება არ გამოტოვონ. ჩვენც მივემსგავსოთ ძველ ქრისტიანებს! ვეცადოთ, რომ ქრისტეს აღდგომის ბრწყინვალე დღესასწაული საყოველთაო ზეიმად ვაქციოთ.



აღდგომის დღეს მისალმებისა და ურთიერთმთხვევის შესახებ


ცისკრის შემდეგ მღვდელმსახურები ერთმანეთს ქრისტეს აღდგომას ულოცავენ საკურთხეველში. ტაძრის წინამძღვარი, დანარჩენი მღვდლები და დიაკვნები ერთმანეთს ეუბნებიან: „ქრისტე აღსდგა!“ და პასუხობენ: „ჭეშმარიტად აღსდგა!“ ასევე ესალმებიან ერთმანეთს ერისკაცებიც. შემდეგ ღვთისმსახურები გამოდიან საკურთხევლიდან, მორწმუნეთ ამბიონიდან ულოცავენ ქრისტეს ბრწყინვალე აღდგომას და სამგზის მიმართავენ მათ: „ქრისტე აღსდგა!“ მრევლი კი პასუხობს: „ჭეშმარიტად აღსდგა!“ ამ სიტყვებით მისალმების ჩვეულება აღდგომის დღესასწაულზე ძალიან ძველია. ქრისტეს აღდგომის სიხარულით მისალმებისას ჩვენ ვემსგავსებით ქრისტეს მოწაფეებს, რომლებიც მისი აღდგომისას „იტყოდეს რაჲ, ვითარმედ: ნანდვილვე აღდგა უფალი და ეჩუენა სვიმონს“ (ლუკა 24, 34). მოკლე გამონათქვამში - „ქრისტე აღსდგა!“ თავმოყრილია მთელი ჩვენი რწმენა, ჩვენი სასოების სიმტკიცე და შეურყევლობა, მთელი სისავსე მარადიული სიხარულისა და ნეტარებისა. ამ სიტყვებს ყოველწლიურად მრავალგზის ვიმეორებთ და მაინც მუდამ ახალი და მნიშვნელოვანია. ამ სიტყვებით მორწმუნეთა გული ღვთაებრივი ცეცხლით ივსება, აღაფრთოვანებს მათ და გრძნობენ მკვდრეთით აღმდგარი უფლის მყოფობას. რასაკვირველია, ჩვენი მისასალმებელი სიტყვები: „ქრისტე აღსდგა!“ და „ჭეშმარიტად აღსდგა!“ შთაგონებული უნდა იყოს ქრისტესადმი ცოცხალი რწმენითა და სიყვარულით.

ამ სააღდგომო მისალმებას უკავშირდება ურთიერთმთხვევაც. ეს ძველი, ჯერ კიდევ მოციქულთა დროიდან არსებული ნიშანია შერიგებისა და სიყვარულისა. ძველი დროიდან აღესრულებოდა და აღესრულება იგი აღდგომის დღეებში. აღდგომის დღეების ამ ამბორის შესახებ წმიდა იოანე ოქროპირი წერს: „დაე, გვასხოვდეს ის წმიდა მთხვევა, რომელსაც ღვთისმოშიშ ხვევნასთან ერთად ვუძღვნით ერთმანეთს“.


მოამზადა ხათუნა რაქვიაშვილმა
გაზეთი „საპატრიარქოს უწყებანი“, № 16 (223), 2003 წ


სუროჟელი მიტროპოლიტი ანტონი
აღდგომა


ჩვენ ვუგალობთ ქრისტეს აღდგომას და იოანე ოქროპირის სიტყვებით რომ ვთქვათ, სიცოცხლის სიკვდილზე გამარჯვება გამოვაცხადეთ: სადაა, ჯოჯოხეთო, საწერტელი შენი, სადაა, სიკვდილო, ძლევაი შენი? ამავე დროს საკუთარი თვალით ვხედავთ და გვესმის საშინელი ამბები, რომ სიკვდილი ჯერ კიდევ დაძრწის თავისი ცელით ჩვენს გარშემო, ვიგებთ, რომ იხოცებიან ჩვენი ახლობლები, ახალგაზრდები და ძვირფასი ადამიანები. მაშ, რატომ არ აღესრულება ეს სასიხარულო ცნობა სიცოცხლის გამარჯვების შესახებ?

სიკვდილი სხვადასხვაგვარია: არსებობს სხეულის სიკვდილი, მაგრამ უფრო საშინელი სიკვდილიც არის - ესაა საბოლოო, სამარადისო, გადაულახავი განშორება ღმერთთან. ეს სიკვდილი ქრისტეს მოსვლამდე ათასწლეულების მანძილზე მთელი კაცობრიობის განსაცდელი იყო, რადგან მოწყდნენ უფალს, დაკარგეს უფალი, როგორც საკუთარი სიცოცხლის წყარო. კაცობრიობამ არა მარტო სხეულით იგემა სიკვდილი, არამედ საბოლოოდ დაიწყო დაცილება, განშორება, ურთიერთობის გაწყვეტა ღმერთთან. მის გარეშე გარდაცვლილი ადამიანები სამარადისოდ მკვდრებად რჩებოდნენ.

და აი, იესო ქრისტე, ძე ღვთისა, ღმერთი ცხოველი მოვიდა ამქვეყნად. თუმცა ცოცხალი ღმერთი იყო, ანუ თავად იყო სიცოცხლე, კაცთა ცხოვრებით იცხოვრა. გაიზიარა ყოველივე ის, რაც ადამიანის ცხოვრებას შეადგენდა. სწყუროდა, შიოდა, ეწამებოდა და საბოლოოდ გარდაცვალება და სიკვდილიც კი მიიღო. როგორც უფალი, ვერ მოკვდებოდა, მაგრამ ჩვენი სიყვარულის გამო, ჩვენი ხვედრი გაიზიარა. ღმერთთან დარჩა და ადამიანები განუდგნენ მას. ადამიანებს არ განეშორა და ჯვარზე ყველაზე შემაძრწუნებელი სიტყვები წარმოსთქვა: „უფალო, უფალო, რაისათვის დამიტევე მე“. თავად სიცოცხლე მოკვდა, ჩაქრა ნათელი, რომელიც თავისი არსით იყო ნათელი.

და აი, სულით ჩავიდა მაცხოვარი ღვთისაგან მიტოვებულთა იმ ჯურღმულში, სადაც არ იყო უფალი. მან თავად, თავისი ღვთაებრივობით, მარადიული სიცოცხლით, უკვდავი ნათლით აღავსო ყოველივე და სიკვდილი სამარადისოდ გააუქმა. ჩვენ ახლა სიკვდილს განსვენებას, დროებით ძილს ვუწოდებთ და როდესაც გარდავიცვლებით, არა სასოწარკვეთილებისა და ღვთისაგან მიტოვებულთა ჯურღმულში ჩავდივართ, არამედ ავდივართ უფალთან, რომელმაც ისე შეგვიყვარა, რომ თავისი მხოლოდშობილი, საყვარელი ძე მოგვცა, რათა გვერწმუნე მისი სიყვარული!

განა ძალგვიძს ამ სიყვარულში ეჭვი გაგვიჩნდეს, როცა ვხედავთ, ვიცით, თუ რად უღირდა უფალს ეს სიყვარული: ეს იყო იესო ქრისტეს სიცოცხლე, მისი სიკვდილი, ადამიანთა მიერ მისი გარიყვა, გეთსიმანიის ბაღის საშინელება, როცა სიკვდილს ელოდა და იცოდა, რომ თავისმა უახლოესმა მოწაფემ გასცა, იცოდა, რომ რამდენიმე საათის შემდეგ პეტრე უარყოფდა და ყველანი შეატოვებდნენ სიკვდილს მარტოს. ამით იგი გვეუბნება: იხილეთ, ეს ყოველივე ხომ საკუთარ თავზე ავიღე... მოვკვდი, რათა თქვენ გერწმუნათ, რომ ღვთისგან ხართ შეყვარებულნი, გადარჩენილნი ხართ...

ჩვენ კი - რით ვუპასუხოთ ამგვარ სიყვარულს? ეს სიყვარული მოწიწებით, მთრთოლვარე გულით უნდა მივიღოთ და აღტაცებით წარვსდგეთ ამ უძლეველი სასწაულის - ღვთაებრივი სიყვარულის წინაშე. და თუ ჩვენ ეს შევიგნეთ, მაშ, შეგვიძლია მარად ვმადლობდეთ უფალს და მთელი ცხოვრება მადლიერებად გადავაქციოთ: არა მოვალეობის მოხდის გამო ვეთაყვანოთ უფალს, არა აუცილებლობის გამო აღვასრულოთ მისი მცნებანი, არამედ ვთქვათ: უფალო! თუ ასე გიყვარვართ, მაშ, თაყვანს გცემთ, გვიყვარხარ და გემორჩილებით, რადგან შენი გზა - სიცოცხლის გზაა.

მთელი სიცოცხლე მხოლოდ მადლიერების სიტყვად ან გალობად კი არ ვაქციოთ, არამედ ცოცხალ მადლიერებად, ანუ ისე გვიყვარდეს ყოველი ადამიანი, როგორც შეიყვარა ისინი უფალმა: უსაზღვროდ და სამარადისოდ.

და თუ ჩვენ ასეთ სიყვარულს ვისწავლით, ეს ქვეყანა სრულიად სხვა სამყაროდ გადაიქცევა. მაშინ მოვა ჩვენთან ღვთის სასუფეველი, აღდგომა, აღდგომა, ახალი ცხოვრება. მაგრამ ამისათვის ყოველი ჩვენგანი უნდა მოკვდეს, მაგრამ არა სხეულის მოკვდინებით, არა განშორების საშინელი სიკვდილით, არამედ საკუთარი თავის უარყოფით; ადამიანმა უნდა მოაკვდინოს საკუთარი თავისთვის სიამოვნების ძიება, უნდა იცხოვროს სხვებისთვის, ეს იმიტომ, რომ მარადიული სიცოცხლით აღდგომა მხოლოდ მას ძალუძს, ვინც, როგორც ძველი და ჭუჭყიანი სამოსი, ყოველივე დროებითი და ხრწნადი განიძარცვა. თუ ასე ვიცხოვრებთ და ასეთ სამყაროს შევქმნით გარშემო, მაშინ იხარებს უფალი ჩვენით და ჩვენც სიხარულით შევხედავთ ადამიანებს თვალებში.


ქრისტე აღსდგა.

1980 წ. 6 აპრილი

თარგმნა ნათია თარაშვილმა
გაზეთი „საპატრიარქოს უწყებანი“, № 15 (117), 2001 წ



წმინდა მღვდელმთავარი ნიკოლოზ სერბი (ველიმიროვიჩი)
განათლებულ გოგონას - ქრისტეს ხუთი ჭრილობის შესახებ



მწერ, რომ ხნიერი ხალხისაგან გსმენია რაღაც „ზღაპარი“ ქრისტეს ხუთი ჭრილობის შესახებ და მეკითხები, თუ საიდან გაჩნდა ეს „ზღაპარი“.

აფსუს, ქალიშვილო, წაიკითხე სახარება! აფსუს, თქვენ, სერბებო, ნუ ირცხვენთ თავს საკუთარი რწმენის არცოდნით მიწისა და ზეცის წინაშე! მიატოვეთ ყველა სხვა სწავლება, ვიდრე ყველაზე მთავარსა და ყველაზე მაცხოვნებელს არ შეისწავლით. ყველა მეცნიერებაზე წინმდგომი - რწმენის შესახებ მეცნიერებაა, ხოლო ყველა დანარჩენი - შემდგომი. ინგლისში ყველა კითხულობს წმიდა წერილს. მთავრობის წევრები და პოლიტიკოსები და ჩვეულებრივი მშრომელები ცდილობენ, თავიანთი ლაპარაკი, საუბრები, სტატიები, წიგნები გაამდიდრონ ფრაზებით წმინდა წერილიდან, რათა საღვთო სიტყვებით დაამტკიცონ, დაამშვენონ თავიანთი ადამიანური სიტყვები, ისევე, როგორც შუშის სამკაულები ირთვება ბრილიანტებით.

ქრისტეს ხუთი ჭრილობა კი უბრალოდ სიტყვები არ არის, არამედ წმინდა რეალობაა, ამიტომ, მათ შესახებ უფრო მეტის ცოდნაა საჭირო, ვიდრე - უბრალოდ სიტყვებისა. ორი ჭრილობა ხელებზე, ორი - ფეხებზე და ერთიც - ფერდში. ხუთივე ჭრილობა შავი რკინისაგან და კაციობრიობის შავი ცოდვისგანაა, რომელიც რკინაზე უშავესია. დამსჭვალულია ხელები, რომლებიც აკურთხევდნენ. დამსჭვალულია ფეხები, რომელნიც ვიდოდნენ და ატარებდნენ ერთადერთი ჭეშმარიტი გზით. განგმირულია ფერდი, რომლიდანაც ადამიანთა გაციებულ გულებში ზეციური სიყვარულის ცეცხლი იღვრებოდა.

დაუშვა უფლის ძემ, რათა განეგმირათ ხელნი მისნი სხვათა ხელთა ცოდვებისათვის, ხელი მტევნებისათვის, რომლებიც კლავდნენ, იპარავდნენ, წვავდნენ, სთესდნენ ძალმომრეობას და რათა განეგმირათ ფერხნი მისნი მრავალთა ფერხთა ცოდვათა სანაცვლოდ, მუხლთა სანაცვლოდ, რომელნიც არამართლად ვიდოდნენ, აცდუნებდნენ უმანკოებას, ფეხქვეშ თელავდნენ სამართლიანობას, ბილწავდნენ სიწმიდეებს, სრესდნენ კეთილს. გულიც მრავალ გაქვავებულ გულთა გამო განუგმირეს, მთები გაქვავებული გულებისა, რომლებშიც იბადებოდა სიძულვილი და უღმერთობა, საგმობი ზრახვანი და პირუტყვული გულისთქმანი, რომლებშიაც, საუკუნეების მანძილზე მწიფდებოდა ჯოჯოხეთური გეგმები ძმისა - ძმის წინააღმდეგ, მეზობლისა - მეზობლის წინააღმდეგ, ადამიანისა - უფლის წინააღმდეგ.

განმჭვალულნია ხელნი უფლისა იმისათვის, რათა ყველა ხელი განიკურნოს ცოდვათაგან; განმსჭვალულნის ფერხნი უფლისა, რათა ყველა ფეხი ასცდეს ცოდვის გზას; განგმირულია ფერდი უფლისა, რათა ყველა გული განიგმიროს ცოდვილ გულისთქმათა და ზრახვათაგან.

როცა მრისხანე კრომველმა, ინგლისის დიქტატორმა, სამონასტრო ადგილ-მამულების ჩამორთმევა და მონასტრების დაკეტვა დაიწყო, სახალხო უკმაყოფილების ნიშნად ინგლისში მრავალრიცხოვანი პროცესია აგორდა. ხალხს წინ საეკლესიო დროშა მიჰქონდა წარწერით: „ქრისტეს ხუთი ჭრილობა“, მღეროდნენ საეკლესიო სიმღერებს, ღია ცის ქვეშ სრულდებოდა ღვთისმსახურება. შეშინდა მრისხანე დიქტატორი; შეეშინდა დროშების, თუ კიდევ სხვა რამის, მაგრამ ტირანია კი შეარბილა.

დაე, გასწავლოს შენ, გოგონავ, უფლის ხუთმა ჭრილობამ საკუთარი ხუთი საგრძნობელით ცხოველმყოფელ უფალზე მიჯაჭვა.

ხუთი ჭრილობა უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტესი - უწმინდესი სისხლის ხუთი წყაროა, რომლითაც განბანილია ადამიანთა მოდგმა და გაბრწყინებულია დედამიწა. თითოეული ამ ხუთი ჭრილობიდან გადმოდინდა სისხლი მართლისა, მთლიანად, უკანასკნელ წვეთამდე. სასწაულთმოქმედი ღმერთი, რომელმაც გაამრავლა პური და ხუთი პურით ხუთიათასი მშიერი დააპურა, განუწყვეტლივ ამრავლებს ათასობით საკურთხეველში საკუთარ უწმინდეს სისხლსაც, რათა მისით დააპუროს და დაარწყულოს მილიონობით მორწმუნე. ეს - ქრისტეს წმინდა ნაწილთა ზიარებაა. დიდ პარასკევს სულით განერთხე ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის წინაშე, ჯვართან, რათა შენც განგბანოს ცხოველმყოფელმა სისხლმა - უფლის ხუთი ჭრილობიდან, რათა შენ, განბანილს და სულით გაცოცხლებულს მენელსაცხებლეებთან ერთად სიხარულით აღმოგხდეს: ქრისტე აღსდგა! 


„მისიონერული წერილები“ (წერილი 28), თბილისი, 2005 წ